Tekst pochodzi ze strony: www.uszata.com
Uszata strona - Królik w domu

O tzw. miękkich kupach

Miękkie kupy to zespół objawów, polegających na wydalaniu przez królika miękkich, lepkich i mocno pachnących kup, które mogą przyklejać się do okolic genitaliów, tylnych nóg, ogona, a często również do podłogi klatki. Miękkie kupy to nie uformowane do końca cekotrofy, które powinny być w normalnych warunkach zjedzone przez królika. Poza tymi kupami królik produje też normalne kupy, wydaje się zdrowy i ożywiony. Wielu opiekunów królików uznaje to za "normalną" kondycję królika i nie próbuje jej leczyć, co może powodować nie tylko konsekwencje zdrowotne u królika, ale nawet bywa powodem porzucenia zwierzęcia ze względu na nieznośny zapach.

Miękkie kupy to nie to samo, co biegunka, która jest bardzo grozna i wymaga natychmiastowej pomocy weterynaryjnej. Prawdziwa biegunka jest bardziej wodnista, materiał kałowy w ogóle nie jest uformowany, królik nie produkuje zwykłych, twardych bobków, jest przygnębiony i odmawia jedzenia. Mogą powodować ją pasożyty wewnętrzne (Coccidia, tasiemiec, grzybica wywołana przez dermatofity) i należy wziąć do weterynarza próbkę kału na badania. Często jej powodem są zmiany flory jelitowej (powodujące zatrucie toksynami produkowanymi przez namnożone "złe" bakterie), mogące prowadzić do śmierci królika. Inne przyczyny to: stres (stres może być czynnikiem wywołującym wiele chorób u królików), niewłaściwe użycie antybiotyków lub predyspozycje genetyczne.

Przyczyny miękkich kup u królików:

1. młode króliki

• Głowną przyczyną miękkich kup u królików jest zbyt wczesne odstawienie od piersi. Według doktor Dany Krempels króliki, w przeciwieństwie do większości ssaków, mają jałowe jelito grube do czasu, kiedy zaczynają podjadać stały pokarm (3-4 tydzień życia). Ten przejściowy okres życia, kiedy przechodzą na stały pokarm, jest krytyczny dla ich dalszego zdrowia - mleko matki zmienia swoje pH i dostarcza antyciał, które pomagają jelitom przystosować się do stałego pokarmu. Bez mleka matki króliki mogą rozchorować się na zapalenie jelit, kończące się często biegunką i śmiercią. Również Anne McBride zwraca uwagę, iż prawdopodobnie w okresie przejściowym młode króliki zjadają cekotrofy pozostawione przez matkę i istnieje przypuszczenie, że są one ˇródłem bakterii jelitowych.

Pamiętaj, jeśli zamawiasz królika od osoby rozmnażającej lub ze sklepu, poproś, by królik jak najdłużej przebywał z matką (w gnieˇdzie)! Królik powinien mieć pełne 8 tygodni, zanim trafi do sklepu lub nowego domu! Poczytaj o tym więcej w Apelu.

• Drugim ważnym powodem miękkich kup u młodych królików mogą być pasożyty pokarmowe.

2. dorosłe króliki

• Problemy dietetyczne: dieta zbyt bogata w skrobię lub tłuszcz. Niektórzy karmią swoje króliki płatkami owsianymi, ciastkami, chlebem lub innymi "ludzkimi" pokarmami, do których trawienia królik nie jest przystosowany. Również pokarmy komercyjne (zarówno mieszanki, jak i granulaty) są sobie nierówne jeśli chodzi o zawartość składników pokarmowych odpowiednich dla królika, przy czym większość dostępnych pokarmów jest zbyt bogata. Niektóre króliki lepiej znoszą takie przeciążenie diety, inne gorzej.
• Drugim ważnym problemem dietetycznym jest niedostatek błonnika (włókna) w diecie. Najważniejszą częścia króliczej diety jest siano, najlepsze ˇródło naturalnego włókna. Granulaty dostępne na polskim rynku mają zdecydowanie za małą ilość włókna do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego królika. Króliki powinny być zachęcane do jedzenia dużej ilości siana! Wiecej o roli błonnika znajdziesz tutaj. Poczytaj również o zdrowej diecie.
• podawanie nienormowanych ilości pokarmu komercyjnego
  
• Miękkie kupy mogą być także objawem innych ukrytych chorób (problemy z zębami, choroby dróg moczowych, infekcja górnych dróg oddechowych, towarzyszą syndromowi przechylania głowy). Do ich leczenia potrzeby jest doświadczony weterynarz. Zazwyczaj miękkie kupy ustępują, kiedy choroba jest wyleczona.
• częściowa niedrożność jelit
• ropień
• nowotwór
• inne choroby wewnętrzne mające wpływ na pracę jelita ślepego, takie jak choroby nerek lub wątroby
• stres
• zmiany diety
• zmiana rutyny (pór karmienia)

Podobne w objawach (brudna pupa królika) problemy z cekotrofami pojawiają się też u królików otyłych lub cierpiących na zwyrodnienie stawów (związane z utrudnionym poruszaniem się i zmniejszoną giętkością). Króliki takie mogą rozmazywać cekotrofy na futrze lub w ogole ich nie zjadać, wtedy przylepiają się do futra i tworzą twarde, brzydko pachnące grudy. W przypadku otyłości konieczna jest zmiana diety, w przypadku problemów zwyrodnieniowych - leczenie choroby odpowiednimi lekami (niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi).

Diagnoza

Nie ma jakiegoś specyfiznego testu, pozwalającego zdiagnozować wszystkie wymienione choroby. Weterynarz powinien podjąć decyzję na podstawie badania, opisu objawów i historii chorób królika, a także analizy diety królika. Susan Brown sugeruje, iż większość tego typu problemów powodowanych jest niewłaściwą dietą (np. opiekunowie często uznają, że małe porcje "przysmaków", szkodliwych dla królików, są tak nieistotne, że nawet nie wspominają o nich). Weterynarz może zalecić zbadanie kału na obecność pasożytów lub dodatkowe badania, jeśli podejrzewa inną chorobę. W większości wypadków, gdy wina leży po stronie diety, zaleci zmiany w sposobie odżywiania królika (rezygnacja z "przysmaków", duża ilość siana w diecie, duża ilość zielonych pokarmów, zmiana granulatu).

Leczenie

W przypadku nieskomplikowanych przypadków miękkich kupek leczenie polega na zmianach diety. Królik powinien jeść wyłącznie siano do czasu, kiedy jego odchody wrócą do normy (2 tygodnie do 3 miesięcy). Królik nie powinien dostawać granulatu ani przysmaków w tym czasie. Trzeba się oprzeć proszącemu o inne jedzenie królikowi, gdyż nawet małe odstępstwo może spowodować nawrót choroby i przedłużenie leczenia. Wiele królików cierpiących z powodu miękkich kupek jest otyłych i taka sianowa dieta może byc jednocześnie zdrowym sposobem na odchudzenie królika. Redukcja wagi otyłego królika jest konieczna.

Jeśli królik nigdy wcześniej nie jadł siana lub jadł jego znikome ilości, nalezy stopniowo ograniczać mu dotychczasowe pokarmy (najczęściej komercyjne mieszanki lub granulaty), całkowicie wyeliminować "przysmaki" i stopniowo przyzwyczajać królika do jedzenia coraz większej ilości siana. Aby zachęcić go do tego, podawaj dobrej jakości, pachnące siano wielokrotnie w ciągu dnia, w małych porcjach, w kilku pojemnikach (np. dodatkowo w papierowej torebce). Spróbuj uczynić z jedzenia siana intrygującą zabawę.

Kiedy królik znów ma zdrowe bobki, można stopniowo powrócić do karmienia go zieleniną. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w dziale dieta. Stała zmiana diety na bardziej odpowiednią dla danego królika jest niezbędna!

Jeśli królik miał problemy z miękkimi kupami, weterynarz może przepisać witaminy, które powinny być brane tylko przez okres leczenia, dopóki kupy nie wrócą do normy. Można również podawać probiotyk, aby pomóc w odbudowie flory jelitowej. W niektórych przypadkach można rozważyć podawanie środków przeciwbólowych (jeśli skóra jest zaogniona albo królik cierpi na zapalenie stawów).

Niebezpieczeństwa:

• Nieleczone miękkie kupy mogą prowadzić do śmiertelnego zagrożenia, jakim jest niedrożność jelit.
• Cekotrofy zawierają podstawowe dla zdrowia królika składniki odżywcze; jeśli nie są zjadane, królik, nawet otyły, może cierpieć na niedożywienie.

Pamiętataj, że możesz dla królika zrobić dwie rzeczy: leczyć go i utrzymywać w komforcie. Leczenie powinno się odbywać pod kontrolą doświadczonego króliczego weterynarza. Komfort królikowi zapewni utrzymywanie go i jego otoczenia w czystości. Pupę królika można myć w misce, w niedużej ilości ciepłej wody (ewentualnie z dodatkiem hypoalergicznego szamponu dla zwierząt lub szarego mydła; nigdy nie używaj szamponów dla ludzi!), wypłukać ponownie w świeżej wodzie (może być potrzebna pomoc drugiej osoby), a następnie należy królika wytrzeć delikatnie, ale do sucha ręcznikiem. Uważaj przy tym, żeby królik nie wyrwał ci się i nie zrobił sobie krzywdy, spadając z wysokości. Większe grudki można delikatnie wycinać nożyczkami z zaokrąglonymi końcami, ale trzeba bardzo uważać, aby nie zranić przypadkowo królika!

Pamiętaj, że samo mycie królika nie likwiduje problemu miękkich kup - należy zawsze zacząć od leczenia przyczyn choroby!

Problem miękkich kup nie jest niesłychanie poważny, ale nie należy go lekceważyć, gdyż jest oznaką nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu pokarmowego królika i może prowadzić do chorób znacznie poważniejszych. Leczenie nie jest trudne, ale wymaga zaangażowania ze strony opiekuna królika. Czasami trudno oprzeć się królikowi, który jest zły z powodu zmian w diecie. Często opiekunowie obawiają się, że same siano nie jest wystarczające do zapewnienia królikowi wszystkich składników pokarmowych. Pamietać należy jednak o tym, że króliki sa naturalnie przystosowane do jedzenia dużych ilości siana i że korzyści wynikające ze zmian dietetycznych są długotrwała zmianą pomagającą podnieść jakość życia królika nie na kilka minut, potrzebnych na zjedzenie smakołyku, ale na całe życie.

Na podstawie:
Dana Krempels, Ph.D., The Mystery of Rabbit Poop, http://fig.cox.miami.edu/Faculty/Dana/poop.html
By Susan Brown, DVM, Intermittent Soft Stools in the Rabbit, za veterinarypartner.com, Small Mammal Health Series:
http://www.veterinarypartner.com/Content.plx?P=A&A=670&S=5&SourceID=43
Frances Harcourt-Brown, Disorders of caecotrophy w: Textbook of Rabbit Medicine, Oxford 2002, wyd.I, s. 272-276.
Intermittent Soft Stool (ISS), za OREO: http://www.ontariorabbits.org/healtmain.html