zdrowy królik i podstawowe problemy zdrowotne FAQ - o zdrowiusterylizacja i kastacja cz.1
sterylizacja i kastacja cz. 2 pchły myksomatoza niedrożność układu pokarmowego
symptom "przechylania głowy" o bólu jak żyć a alergią (i królikiem)? miękkie kupy ropnie
infekcje bakteryjne kiedy do weta? choroby zębów Encephalitozoon Cuniculi
infekcje dróg oddechowych Czekolada jest niebezpieczna! Wybrane choroby oczu Rak u królic
Wyłysienia i ranki na podeszwach skoków - nowość!

Wstęp

Ból to uczucie fizycznego i psychicznego dyskomfortu; uważa się, że ma on związek z uszkodzeniem tkanek.
Jego mechanizm jest wciaż nie dość dobrze rozpoznany tak u ludzi, jak u zwierząt, a sposób odczuwania i okazywania - subiektywny. Zwierzęta, tak jak ludzie, odczuwają ból.

Ból jest potrzebny, jest sygnałem, że ogranizm nie funkcjonuje właściwie, działa jak mechanizm obronny, zmuszający zwierzę do zmniejszenia aktywności, aby nie dopuścić do dalszych uszkodzeń ciała. Z drugiej strony ból, zwłaszcza długotrwały, jest dla organizmu bardzo stresujący i może spowolnić powrót do zdrowia. W przypadku królików może objawić sie to zaniechaniem jedzenia i w związku z tym do komplikacji na tle pokarmowym. Zwierzęta, które jedzą i piją normalnie, szybciej wracają do zdrowia. Króliki, którym zastosowano środki znieczulające przez 12-18 godzin po kastracji, szybciej zaczynają jeść i powracają do zdrowia.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że często ból u królików nie jest rozpoznawany albo bywa lekceważony. Dawniej istniała taka teza wśród weterynarzy, że ból jest pomocny, gdyż zwierzę wtedy "się oszczędza", nie używa obolałej części ciała, przez co pozwala się jej szybciej zagoić. Wiadomo jednak, że u ludzi średni lub silny ból może wywołać stany depresyjne, utratę apetytu, atrofię nieużywanych mięśni - podobnie objawy oberwuje się u królików. Ponadto królik może mieć podrażnioną skórę (np. od moczu), gdyż przestaje się myć, nie chcąc urazić obolałych miejsc. Dodatkowo króliki, które tracą apetyt lub przestają jeść, mogą mieć problemy z układem pokarmowym, prowadzące nawet do śmierci (zdarza się, że organizm królika zwalcza pierwotną chorobę, ale umiera z powodu chorób układu pokarmowego, powstałych w wyniku stresu związanego z bólem). Niektórzy weterynarze podkreślają, że w ich praktyce podawanie środków przeciwbólowych nie tylko nie powoduje przedłużenia rekonwalescencji, ale wręcz często ją przyspiesza, gdyż pozbawione stresu z powodu bólu króliki szybciej zaczynają właściwie jeść i są bardziej aktywne, przez co nie "łapią" dodatkowych chorób.

1. Dlaczego trudno rozpoznać, że królik cierpi?

Króliki należa do tej grupy zwieżąt, które są z natury ofiarami drapieżników. Z tego powodu nie mogą sobie w naturze pozwolić na okazywanie słabości, gdyż zwierzę, które wygląda na chore, prawdopodobnie zostanie zaatakowane pierwsze - jest łatwiejszą ofiarą. Poza tym ludziom często trudno rozpoznać pewne zachowania królika jako sygnały bólu, dlatego bardzo ważne jest obserwowanie swojego królika dokładnie każdego dnia, gdyż wtedy łatwiej zauważyć, że coś się zmieniło.

2. Po czym można poznać, że królika coś boli?

Założenie - jeśli widzisz, że królik się zranił, wiesz, że na coś choruje, to załóż, że cierpi (pomyśl, jak człowiek by cierpiał w takiej sytuacji), gdyż króliki posiadają taki sam mechanizm neurofizjologiczny odpowiedzialny za powstawanie bólu. Sygnały bólu u królika najczęściej da się rozpoznać wyłącznie w kontraście do normalnego zachowania. Normalnie zdrowy królik jest wesoły, czujny, aktywny, ciekawski, ma gładkie futro i jest czysty. Zmiany spowodowane bólem mogą być ewidentne, albo ledwie widoczne.

Poniższa lista wskazuje na możliwe sygnały bólu (nie muszą, ale mogą oznaczać, że królika coś boli):

• gdy czujesz, że królik siedzi jakoś nienormalnie dla niego,
• gdy jest czujny, ale wstaje niechętnie,
• porusza się inaczej, powoli i z wysiłkiem, jest ospały lub przygnębiony,
• wiotczeje,
• przybiera nienaturalna postawę cieała
• okazuje niezwykła dla siebie lub nagłą agresję,
• zgrzyta zębami (inne od chrupania z przyjemności, oznaka bardzo silnego bólu),
• niezwyczajnie liże, ociera się lub drapie w konkretnym miejscu
• ma zmniejszony lub w ogóle stracił apetyt, przestał pić
• gdy chowa się (a nie jest to jego naturalne, codzienne zachowanie), nagle zaczyna siadać pyskiem do rogu,
• nagle unika dotyku
• nagle traci ciekawaość, przestaje się interesować otoczeniem
• piszczy lub pomrukuje, kiedy sie porusza, załatwia albo jest podnoszony lub oglądany,
  
• futro jest zaniedbane, gdyż królik przestał się myć,
  
• jedzenie zajmuje mu więcej czasu, niż zwykle,
  
• jedzenie wypada mu z pyszczka
  
• zmiany w odychaniu
  
• stał się nerwowy

Czasami trudno jest rozpoznać u królika ból od niepokoju/nerwowości, szególnie, że te rzeczy czasami
sobie towarzyszą. Jeśli królik ma coś nowego w otoczeniu, to raczej będzie to tylko niepokój, jeśli wszystko
jest tak, jak było, niepokój może być sygnałem bólu.

3. Czy środki znieczulające mogą być niebezpieczne?

Jeszcze jakiś czas temu wielu weterynarzy uważało, że króliki są zbyt delikatne, by dostawać środki przeciwbólowe. Obecny stan wiedzy, zarówno o samych królikach, jak i z dziedziny analgezji, pozwala na bezpieczne stosowanie środków przeciwbólowych dla królików.
Upewnij się tylko, że Twoj weterynarz potrafi bezpiecznie stosować środki przeciwbólowe dla królików!!!!

4. Kiedy można używać środków przeciwbólowych?

Kilka przykładów:

• środki przeciwbólowe podczas operacji chirurgicznych są używane powszechnie, ale w zależności od rodzaju zabiegu mogą być różnie podawane (przed, po, w czasie operacji, pooperacyjnie środki przeciwbólowe podaje się też przez różny okres);
• przy chorobach układu pokarmowego (w tym niedrożności), łagodzą ból spowodowany nagromadzeniem gazów, pomagają przywrócić apetyt, a w ten sposób stymulować ruch w układzie pokarmowym i przyspieszyć wydalanie gazów;
  
• przy chorobach zębów, które mogą być bardzo bolesne (królik nie przestaje jeść w czasie, gdy jego dolegliwość może być leczona);
  
• do łagodzenia reakcji traumatycznej królika w wyniku wypadku lub ataku innego zwierzęcia, w zależności od
  rodzaju doznanych obrażeń (a czasami nawet gdy nie ma obrażeń, ale w ramach uspokajania);
• w przypadku chorób wewnętrznych, takich jak rak, kamica nerek, choroby jajników i wątroby, które mogą być bardzo bolesne.

5. Co można zrobić, aby pomóc cierpiącemu królikowi?

Poza chorobą, ból jest dodatkowym czynnikiem stresogennym, z jakim królik musi sobie radzić. Dodatkowymi czynnikami zwiększającymi stres może być podróż do weterynarza, nowe otoczenie, zapachy, hałasy, czynności wykonywane przez weterynarza. Aby zredukować stres, dobrze jest być blisko królika, głaskać go, by go uspokoić, mówic do niego, zapewnić spokój i właściwą opiekę. Jeśli królik ma za towarzysza innego królika, należy pozwolić im pozostawać razem, chyba, że weterynarz zaleci inaczej. Króliki lepiej znoszą ból i wracają do zdrowia w przyjaznym, domowym otoczeniu, nieabsorbowane nadmiernie.

6. Jakie środki poda weterynarz?

Gama środków znieczulających i przeciwbólowych, jakie można stosować dla królików jest całkiem szeroka. Stopień i natężenie bólu mogą być różne w zależności od tego, w jakiej części ciała występuje, dlatego ważne jest zwrócenie uwagi na umiejętnośc rozpoznawania ˇródła bólu u królików. Twój króliczy weterynarz powinien umieć dobrać właściwy środek przeciwbólowy w razie potrzeby, kiedy już postawi diagnozę.

Nigdy nie próbuj aplikować królikowi środków przeciwbólowych sam! Jako osoba troszcząca się o królika skup się na znalezieniu właściwego weterynarza, pomocy w ustaleniu diagnozy poprzez zdanie relacji z zaobserwowanych objawów choroby. Możesz też zminimalizować dyskomfort królika poprzez właściwe trzymanie, transportowanie, dostarczanie mu właściwej opieki (pilnowanie jedzenia, w razie potrzeby wspomaganie apetytu lub dokarmianie ręcznie, utrzymywanie futerka lub ran w czystości). Bardzo ważną Twoją rolą jest zapewnienie królikowi właściwych warunków do walki z chorobą i rekonwalescencji.

Na podstawie:

• Dr. Susan A. Brown, Analgesia in Pet Rabbits, za Missouri HRS
  
• Joanne Paul Murphy, DVM, What Is Pain? za HRS http://www.rabbit.org/journal/3-10/pain.html
  
• John E. Harkness, Joseph E. Wagner, The Biology and Medicine of Rabbits and Rodents, 1995, s. 118-120.
  

data powstania tej strony na Uszatej: 28.06.2002