zdrowy królik i podstawowe problemy zdrowotne FAQ - o zdrowiusterylizacja i kastacja cz.1
sterylizacja i kastacja cz. 2 pchły myksomatoza niedrożność układu pokarmowego
symptom "przechylania głowy" o bólu jak żyć a alergią (i królikiem)? miękkie kupy ropnie
infekcje bakteryjne kiedy do weta? choroby zębów Encephalitozoon Cuniculi
infekcje dróg oddechowych Czekolada jest niebezpieczna! Wybrane choroby oczu Rak u królic
Wyłysienia i ranki na podeszwach skoków - nowość!

Infekcje bakteryjne

wydrukuj ten artykuł

Infekcje to poważne choroby u królików i wymagają wizyty u weterynarza i właściwego leczenia.

Kiedy królik jest zdrowy, jego organizm może się skutecznie bronić przez szkodliwymi drobnoustrojami, ale stres fizyczny lub psychiczny osłabia jego system immunologiczny, wtedy szkodliwe patogeny mogą spowodować chorobę. W najgorszym przypadku infekcja może być od razu ogólnoustrojowa i przez krew przenieść się do najważniejszych organów - ropień i zapalenie płóc może być powodowane tą samą bakterią. W innych przpadkach infekcja może się usadowić w tkance lub organie i zostać zablokowane rodzajem muru ochronnego - bakterie w środku nie mogą być "widziane" ani zniszczone przez system immunologiczny, ale często też mają utrudnione zadanie w przedostaniu się poza zainfekowany obszar. Taka infekcja może z czasem przerodzić sie w ogólnoustrojową, może też być zaleczona z czasem (najczęściej dzięki pomocy antybiotyków). Antybiotyki mają za zadanie wspomożenie systemu immunologicznego w walce z bakterią.

Infekcje grzybicze powodują podobne symptomy, dlatego niezbędne jest przeprowadznie właściwych testów. Infekcje virusowe są u królików rzadkie, ale powodują takie groˇne choroby jak myksomatozę czy pomór chiński (VHD), przciwko którym mozna szczepić króliki.

Do najczęściej spotykanych infecji należą:

• infekcja górych dróg oddechowych; symptomy: kichanie, pociąganie nosem (z wydzieliną z nosa lub bez), wyciek z oczu lub/i chrapliwy czy świszczący oddech. Nie wolno zakładać, że królik jest przeziębiony i że to samo przejdzie - infkcje bakteryjne można i należy leczyć.
• zapalenie ucha; symptomy: trzepotanie uszami i potrząsanie głową, nadwrażliwość u nasady uszu, wydzielina z oczu. Nieleczone zapalenie może prowadzić do zapalenia ucha środkowego (czytaj też "Syndrom <przechylania głowy>"), powodującego zawroty głowy i utratę równowagi przez królika. Baranki (lopy) wydają się być bardziej narażone na zapalenie ucha, gdyż w ich uchu jest cieplej i wilgotniej, niż u królików z normalnymi uszami, co może prowadzić do silniejszego wzrostu bakterii.
• zapalenie dróg moczowych; symptomy: nagła utrata zwyczaju chodzenia do kuwety, cedzenie moczu lub napinanie się przy wydawaniu moczu, wielokrotne wskakiwanie i wyskakiwanie z kuwety, krew w moczu.

Diagnoza i leczenie

Zarówno bakterie, jak i grzyby pogą powodować zapalenie górnych dróg oddechowych i uszu. Ponieważ to właśnie terapia antybiotykowa może byc przyczyną wzrostu grzybów (drożdżaków), dlatego konieczne jest ustalenie, który z patogenów jest przyczyną choroby.

Cytologia pozwala weterynarzowi określić, czy bakteria (i jaka), czy grzyb czy oba te czynniki jednocześnie powoduja infekcję. Polega ona pobraniu próbki zainfekowanej wydzieliny z tkanki w celu zbadania jej pod mikroskopem. Następnie wykonuje się test wrażliwości bakterii, aby sprawdzić, jaki antybiotyk będzie w stanie zwalczyc infekcję. Jeśli chcesz, aby weterynarz nie leczyl w ciemno Twojego królika. Prosząc o wykonanie takich testów należy prosić o zrobienie posiewu bakteyjnego - weterynarze często nie proponują go sami ze względu na wzrastające koszty leczenia. Jest to szczególnie ważne w przypadku nawracającej lub chronicznej infekcji. Trzeba jednak pamiętać, że kiedy infekcja znajduje się głęboko w tkankach, pobranie próbki nie zawsze jest możliwe. Istnieją w takich przypadkach inne metody np. test immunoenzymatyczny (ELISA).

Jeśli posiew sugeruje infekcję bakteryjną, weterynarz zaleci kurację antybiotykową. Nie zdziw się, jeśli weterynarz zaleci kontynuowanie kuracji przez kolejne dwa tygodnie po ustaniu wszelkich symptomów choroby, ma to na celu upewnienie się, że bakteria została rzeczywiście wyeliminowana.

W przypadku zapalenia ucha, oka czy rany weterynarz może zapisać leki miejscowe lub ogólnoustrojowe, lub kombinację obu. W przypadku poważniejszych infekcji oddechowych weterynarz może zalecić nebulizowanie (podawanie leku wziewnie poprzez atomizer) jako dodatkową metodę leczenia.

W przypadku przewlekłych infekcji, poza stosowaniem jednocześnie antybiotyków miejscowo i ogólnoustrojowo, można też stosować jednocześnie dwa antybiotyki różnych klas. Zazwyczaj też używa się: pierwszego leku, który można bezpiecznie używać przez długi czas (jak Baytril, Ciprofloxacin, Dicural) i drugiego , który może być podawany tylko krótko (aminoglikozydy lub penicyliny w zastrzykach - nigdy doustnie!). W przypadku infekcji "zablokowanej" niektóre antybiotyki nie mogą się dostać do chorej tkanki i walczyć z bakterią, ale mają za zadanie zniszczenie wszelkich "wycieków" bakterii poza zakażony obszar i pilnowanie, żeby infekcja się nie rozszerzyła. To właśnie dlatego (brak bezpośredniego kontaktu z bakterią w zarażonej tkance) bakterie nie uodparniają się na antybiotyk i może być on stosowany bardzo długo (znane są przypadku królików, u których stosowano kurację Baytrilem przez lata) dając organizmowi czas na walke z infekcją.
W przypadku długich kuracji bardzo ważne jest unikanie negatywnych skutków kuracji (odpowiednie dobranie leku).

Uważaj na weterynarzy, którzy diagnozują Pasteurelle (lub inną, konkretną bakterię) bez wykonywania testu. Mimo iż Pasteurella jest bardzo częsta u królików, to jednak podobne obiawy mają Pseudomonas aeruginosa, Bordatella bronchiseptica, Streptococcus i Staphylococcuc aureus.
Z pośród innych infekcji bakteryjnych należy wymienic Salmonellę, Escherichia coli , chorobę Tyzzera i zatrucia toksynami produkowanymi przez bakterie z grupy Clostridia. Choroby te będą omawiane oddzielnie.

Nigdy nie pozwól weterynarzowi na zapisanie amoxycyliny ani żadnej formy penicyliny doustnie! Amoxycylina może powodować śmierć królika po kilku dniach, a nawet po jednym podaniu królikowi.

Leki (za House Rabbit Handbook, 1995, s.81)

Antybiotyki:

Grupa A - generalnie dobrze tolerowane, odpowiednie dla długiej kuracji:
Chloramfenikol (doustnie lub zastrzyki podskórne, ale ludzie powinni uważać, bo powouje u nas częste gwałtowne reakcje alergiczne),
Cyprofloksacyna (tabletki),
Enrofloksacyna (Baytril, tabletki lub zastrzyki, zawiesina stosowna do zastrzyków może byc podawana doustnie),
Sulfonamidy (Albon, doustnie, tabletki lub dodawany do wody),
Tetracykliny (doustnie, zastrzyki lub dodawany do wody, ale jest gorzkie),
Trimethoprim/sulfa (Diatrim, Bactrim, tylko doustnie, zastrzyki zostały wycofane).

Grupa B - do używania ostrożnie, przez krótki okres czasu:
Ampicylina;
Cefalosporyny (do 5 dni, nie podawac doustnie - biegunki!),
Amikacyna,
Gentamycyna (Gentocin; dobrze tolerowane, ale mogą powodowac uszkodzenia nerek - do 3-10 dni),
Penicylina prokainowa G (zastrzyki na ogół dobrze tolerowane, jeśli królik ma biegunke lub traci apetyt, natychmiast powinno byc odstawione, do 5 dni),
Metronidazol (Flagyl; efektywny przeciwko beztlenowcom),
Tylmikozyna (Micotil - nie zaaprobowany do stosowania dla królików, może powodować nagłą śmierć, ale efektywny przeciw Pasteurelli - uwaga na kontakt człowieka z tym antybiotykiem!).

Przeciwgrzybicze:

Gryzeofulwina (doustny, ale nie powinien byc używany u ciężarnych samic).

Przeciwbólowe (analegtyki):

Aspiryna (nie Tylenol czy leki oparte na ibuprofenie!),
Buprenorfina (zastrzyki, narkotyk, nie dla domowego użytku, tylko pod kontrolą weterynarza!),
Butorfanol (Torbutrol, torbugesic; zastrzyki, narkotyk),
Megluminian fluniksyny (doustny, zastzyki, przeciwzapalny nie zaaprobowany dla królików - powoduje krwawienie z układu pokarmowego u innych gatunków, ale na ogół dobrze tolerowany przez króliki przez krótki czas).

Opieka

Jak zwykle - właściwa opieka opiekuna królika może stanowić różnicę między życiem i śmiercią królika!

Dokładne obserwacje pomagają określić weterynarzowi przczynę choroby, ale też pomagaja określić skuteczność leczenia i dostrzec na czas ewentualne zagrożenia. W przypadku podawania antybiotyków zawsze istnieje niebezpieczeństwo zachwiania balansu flory bakteryjnej w jelitach - dobrze jest obserwować, czy królik nie traci apetytu i czy nie dostaje luˇnych kupek lub biegunki. Pilnowanie zdrowej diety i unikanie słodki smakołyków jest szczególnie ważne (cukry pobudzają wzrost niebezpiecznych bakterii w jelitach!) - zamiast owoca podaj jako przysmak gałązki drzew owocowych, wierzby (przynosi ulgę w bólu) czy lipy albo klonu, albo zioła (pobudzają apetyt!) czy po prostu zieleninę.

Uwaga na utratę wagi! Nie jest zaskakujące, jeśli królik traci na wadze w czasie choroby, ale należy uważać na zbyt duże spadki wagi na raz lub na odmawianie jedzenia. Juz 12 godzin głodówki może byc zgubne dla wątroby królika! Jeśli Twój królik nie je, postaraj się go lekko zachęcić do tego i czym prędzej umawiaj się do weterynarza. Świeże warzywa i zioła często są chętniej zjadane przez chore króliki - świeży rumianek, natka pietruszki, rozmarn i tymianek, a zimą zaparzany i ostudzony rumianek.

Możesz tez potrzebować karmić królika na siłe, jeśli królik odawia całkowicie jedzenia. W tym celu trzeba zaopatrzyć się w strzykawkę z duzym dziubkiem, a do karmienia używa się granulatu, który zwykle królik jada, rozmoczonego w dużej ilości przegotowanej, letniej (ale nie zimnej!) wody. Królika należy karmić wielokrotnie w ciągu dnia, a po karmieniu dokładnie wytrzeć mu pyszczek, aby nie powodować dodatkowych podrażnień. Niestety, w Polsce nie jest jeszcze dostępny specjalny preparat do karmienia strzykawką (Critical Care, producent: Oxbow Hay Company, USA). Czasami trzeba również poić królika lub podawać płyny podskórnie.

Podawanie leku często bywa wyzwaniem dla opiekuna. Część doustnych leków jest calkiem smaczna, a tabletka może być schowana w przysmaku - tu wyjatkiem może być podawanie np. odrobiny banana z tabletka. Plynne zawisiny mogą byc podawane specjalną strzykawką z boku pyszczka. Przy robieniu zastrzyków można jednocześnie odwracać uwagę królika głaskaniem lub ofeowaniem czegoś do jedzenia, ale oczywiście weterynarz powinien wcześniej poinstruować, jak robić zastrzyk.

Na podstawie:
1. Frances Harcourt-Brown, Bacterial disises, w: Textbook of Rabbit Medicine, Oxford 2002, wyd.I, s. 370-377.
2. Marinell Harriman, House Rabbit Handbook, Drollery Press, Alameda 1995, wyd. 3, s. 79-82.
3. Bacterial and Yeast Infections, w: Kathy Smith, Rabbit Health in 21st Century, Kansas City 2001, s.31-32.
4. Dr. Susan A. Brown, SNUFFLES, The Rabbit Charity
5. Dana Krempels, Ph.D., Runny Nose & Eyes and Sneezing in Rabbits: What Might They Mean?, RABBIT HEALTH CENTRAL

Przeczytaj także na Uszatej artykuł Małgosi o infecjach dróg oddechowych

data powstania tej strony na Uszatej: 21.03.2003