zdrowy królik i podstawowe problemy zdrowotne FAQ - o zdrowiusterylizacja i kastacja cz.1
sterylizacja i kastacja cz. 2 pchły myksomatoza niedrożność układu pokarmowego
symptom "przechylania głowy" o bólu jak żyć a alergią (i królikiem)?miękkie kupy ropnie
infekcje bakteryjne kiedy do weta? choroby zębów Encephalitozoon Cuniculi
infekcje dróg oddechowych Czekolada jest niebezpieczna! Wybrane choroby oczu Rak u królic
Wyłysienia i ranki na podeszwach skoków - nowość!

Kastracja i sterylizacja królików.
Część druga: zabieg.
artykuł napisany przez Dorotę

- wersja do druku

W artykule Rak narządów płciowych u samic - gruczolakorak i długość życia króliczek czytamy, że w sensie medycznym, zarówno samica, jak i samca, poddaje się kastracji. Jednak w języku potocznym, nawet wśród lekarzy weterynarii, używa się określenia "sterylizacja" w stosunku do samic, a "kastracja" do samców. W tym artykule pozostanę przy określeniach potocznych.

Przygotowanie królika do zabiegu

Błędne jest przekonanie, że królika należy głodzić przed operacją. Ponieważ nie może on wymiotować, nie istnieje ryzyko, że w trakcie znieczulenia zachłyśnie się treścią pokarmową - tak, jak to bywa podczas operacji mięsożerców. W przypadku psów czy kotów głodówka ma też na celu całkowite opróżnienie przewodu pokarmowego. U roślinożerców, czyli min. królików, proces ten jest bardzo długi, więc weterynarz nie może na to liczyć. Długotrwałe głodzenie królika może też prowadzić do stłuszczenia wątroby lub kwasicy ketonowej (szczególnie w przypadku osobników otyłych). Wystarczy zatem zwiększenie ilości podawanego siana i zrezygnowanie z podawania karmy treściwej na ok. 8h przed zabiegiem.

Znieczulenie

Oba zabiegi powinny być przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym. W tym celu stosuje się znieczulenie infuzyjne (czyli odpowiednie leki podaje się w zastrzyku) albo wziewne (specjalny gaz, podawany za pomocą maseczki nałożonej na pyszczek zwierzątka lub specjalnej rurki wprowadzonej bezpośrednio do tchawicy).
Po wprowadzeniu zwierzęcia w stan narkozy układa się je na grzbiecie na stole operacyjnym, wywiązuje kończyny (niekoniecznie), goli oraz dezynfekuje skórę w miejscu przewidywanego cięcia i wokół niego.
Ponieważ królik jest zwierzątkiem niewielkich rozmiarów, bardzo szybko traci ciepło, więc ważne jest, aby w czasie zabiegu zapobiegać jego wyziębianiu się. W tym celu stosuje się np. materace izolacyjne, folię aluminiową, poduszkę elektrycznę itd. Królik powinien otrzymać też płyny w postaci kroplówki podskórnej.

Sterylizacja

W przypadku samic zabieg najlepiej wykonać w momencie, gdy osiągną one dojrzałość płciową, ale nie pełnię rozwoju fizycznego, czyli ok. 5 - 6 miesiąca życia (samiczki osiągają dojrzałość płciową w wieku 4-6 miesięcy). Oczywiście starsze samiczki również można sterylizować, ale w ich jamie brzusznej może gromadzić się duża ilość tłuszczu, co utrudnia zabieg (ale nie uniemożliwia go!). W przypadku otyłych królic warto byłoby zastosować odchudzanie przed operacją.

Sam przebieg zabiegu przedstawia się następująco:

• lekarz przecina skórę, tkankę podskórną, mięśnie brzucha oraz otrzewną, aby dostać się do wnętrza jamy brzusznej,
• przez powstały otwór wydobywa na zewnątrz róg macicy razem z jajowodem i jajnikiem,
• następnie przy pomocy nici chirurgicznej podwiązuje tętnicę jajnikow oraz tętnicę maciczną, aby odciąć dopływ krwi do usuwanego jajnika i rogu macicy oraz zapobiec krwawieniu po przecięciu naczyń. To samo robi z drugim rogiem macicy,
• kolejną czynnością jest podwiązanie pochwy wraz z odgałęzieniami tętnicy pochwowej pochwą
• po podwiązaniu naczyń krwionośnych weterynarz może odciąć macicę wraz z jajowodami i jajnikami,
• po wykonaniu wszystkich powyższych czynności i sprawdzeniu czy nie ma krwawienia do jamy brzusznej, weterynarz może przystąpić do zaszycia podskórnej i skóry rany operacyjnej.

Kastracja

W przypadku samców zabieg można wykonać po zstąpieniu jąder z jamy brzusznej do moszny, co ma zwykle miejsce ok. 12 tygodnia życia. Najczęściej kastruje się jednak samce po osiągnięciu przez nie dojrzałości płciowej (ok. 5-7 miesiąca życia), gdyż wtedy właśnie mogą pojawić się niepożądane przez opiekuna zachowania, np. znaczenie terenu moczem.

Przebieg zabiegu:

• zabieg rozpoczyna się od przecięcia skóry moszny, a następnie osłonek otaczających jądro,
• przez wykonany otwór lekarz wyjmuje jądro,
• następnie odpreparowuje od otaczających tkanek wiązadło ogona najądrza (łączy ono jądro z osłonkami),
• kolejnym etapem jest podwiązanie powrózka nasiennego,
• po wykonaniu powyższych czynności, lekarz może odciąć jądro, zaszyć osłonki, a potem skórę moszny,
• takie same czynności wykonuje się w przypadku drugiego jądra.

Opieka pooperacyjna

Zwykle opiekun otrzymuje zwierzątko już przytomne, ale jeszcze pod wpływem działania środków znieczulających. Królik może zatem zachowywać się zgoła inaczej, niż normalnie np. turlać się, trząść kończynami, leżeć bezwładnie na boku, kopać i skakać przewracając się jednocześnie itp. Dlatego powinno się ograniczyć królikowi domową przestrzeń do biegania aż do momentu, gdy będzie mógł bez pomocy utrzymać równowagę. Trzeba obserwować także jego chęć picia
i jedzenia. Królik półprzytomny nie może pić ani jeść! Ważne jest też to, czy królik oddaje mocz i czy pojawiają się "bobki". Leki można podawać tylko zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii. Dobrze byłoby sprawdzać wygląd szwów pooperacyjnych, choć w przypadku niektórych królików może to być trudne. We wskazanym przez lekarza terminie należy zgłosić się na wizytę kontrolną i ewentualne usunięcie szwów.

Chciałam podziękować lek.wet. Mielenie Wojtyś-Gajdzie za pomoc przy napisaniu tego tekstu.

Na podstawie:

1. . Lek. wet. Milena Wojtyś-Gajda, Podstawowe zabiegi chirurgiczne u królików i gryzoni, Akademia po Dyplomie "Choroby gryzoni i królików- diagnostyka i leczenie", Warszawa 6.03.2005
   
2. Frances Harcourt-Brown, Textbook of rabbit medicine, s. 57, 357-360

Data powstania tej strony na Uszatej: 7 czerwca 2005