zdrowy kólik i podstawowe problemy zdrowotne FAQ - o zdrowiusterylizacja i kastacja cz.1
sterylizacja i kastacja cz. 2 pchłymyksomatoza niedrożnoœć układu pokarmowego
symptom "przechylania głowy" o bólu jak żyć a alergią (i kólikiem)?miękkie kupy ropnie
infekcje bakteryjne kiedy do weta? choroby zębów Encephalitozoon Cuniculi
infekcje dóg oddechowych Czekolada jest niebezpieczna! Wybrane choroby oczu Rak u królic
Wyłysienia i ranki na podeszwach skoków - nowość!

Rak narządów płciowych u samic - gruczolakorak i długość życia króliczek.

Z pewnością słyszałaś, że większość dorosych królic zachoruje na raka i zastanawiałaś się, czy w związku z tym poddać swoją kólicę prewencyjnej sterylizacji*. Chociaż powodów do poddania królików temu zabiegowi jest więcej, w tym artykule postaram się wyjaśnić, dlaczego jest to ważne ze względów zdrowotnych.

W badaniu przeprowadzonym już dawno (wyniki opublikowano w Ann. NY Acad. Sci. 75:535-542 Green, 1958 i prawdopodobnie wczesniej w 1941 roku - ˇródła podają dwa artykuły) Green monitorował kolonię królików (849) przez długi okres czasu (8-10 lat). Wszystkie króliki, które zmarły w tym czasie z jakiegokolwiek podowu były poddawane autopsji. Średnia wieku kolonii była wyższa niż 4 lata. Zaobserwowano, że częstotliwość występowania raka króliczej kolonii Greena była ścisle połączona z wiekiem:

• śmierć w wieku 2-3 lat - 4.2% występowania raka
• śmierć w wieku 5-6 lat - 79.1% wystepowania raka

Powodem śmierci królików z kolonii nie koniecznie był rak (przyczyny śmierci określano jako "naturalne"), procent podany wyżej to obserwacja w czasie autopsji. W przypadku nowotworów u samców i samic procent zachorowań w grupie wiekowej do dwóch lat jest mniej więcej taki sam, jednak wraz z wiekiem dramatycznie wzrasta u samic (rak macicy).

W innych kolonich królików zaobserwoano ponad 50% zachorowania na raka u samic (za The Biology of the Laboratory Rabbits, 1994). Liczby są inne w przypadku królików laboratoryjnych (1-4%), ale problem z tymi danymi polega na tym, że króliki laboratoryjne rzadko przeżywają dłużej niż 2 lata (porównaj z danymi Greena dla tej samej grupy wiekowej), nie ma więc szansy na sprawdzenie u nich występowania raka u starszych samic. Badania nie były wykonywane na królikach domowych (przypominam, że wszystkie króliki hodowlane, laboratoryjne, domowe i wszystkie rasy należą do tego samego gatunku Oryctolagus cuniculus), ale weterynarze potwierdzają bardzo wysoką częstotliwość występowania nowotworu u starszych samic w ich praktyce. Dane na temat poszczególnych ras są często sprzeczne.

Do lat dziewięćdziesiątych w zasadzie w ogóle nie zauważono badania Greena - króliki trzymane w laboratoriach czy dla zysku rzadko dożyway starszego wieku. Taka wiedza nie była nikmu potrzebna. Dopiero kiedy House Rabbit Society zaczęło powarznie interesować się królikami jako zwierzętami domowymi, te informacje stały się istotne tak dla wielu opiekunów królików, jak i dla weterynarzy.

Tak wysoka zapadalość na raka u samic jest zastanawiająca i niektórzy wiążą ją z estogenem, niestety, ze względu na trudności w interpretacji danych nie można znaleˇć jednoznacznej odpowiedzi. Wiadmo, że króliki w naturze rzadko przeżywają dłużej niż dwa lata. Króliczą strategią na przetrwanie jest szybkie rozmnażanie się, a nie długowieczność.
Królice nie mają normalnego u innych ssaków cyklu miesięcznego, występuje u nich owulacja indukowana - PO stosunku płciowym, a nie w regularnych odstępach czasu. Można więc przypuszczać, że ceną za tą nieustanną gotowość do rozrodu jest właśnie rak - głównie rak macicy zwany gruczolakorakiem.

Gruczolakorak jest typem agrsywanego nowotworu macicy, który szybko robi przerzuty do innych części ciała, zwłaszcza do płóc. Czas pomiędzy wykryciem raka a śmiercią króliczki może wynieść 12 do 24 miesięcy. Wiele problemów z układem rozrodczym nie ma żadnych typowych objawów (poza krwawieniem z dróg rodnych), ale przydatne są badania palpitacyjne, ultrasonograficzne, zdjęcie rentgenowskie, badanie moczu.
Leczenie polega na usunięciu jajników i macicy.

Na stronie warszawskiej lecxznicy OAZA znajdziecie również opis bardzo poważnego przypadku wodomacicza u królicy, innej dolegliwości, której można zapobiec poprzez sterylizację.

Co robić?

• Królice trzymane w domu jako zwierzęta domowe powinny być sterylizowane jak najszybciej od momentu ukończenia 5-6 miesięcy. W czasie zabiegu powinny być usunięte macica i jajniki. Zabieg redukuje również ryzyko zapadnięcia na raka sutka u samic.
• Jeśli u królicy rak został rozpoznany wcześnie, na etapie, gdy nie uformował jeszcze przerzutów, a królica zostanie jak najszybciej poddana zabiegowi, to jest szansa uratowania jej życia. Krew w moczu (małe pasemka krwi wydalane najczęściej pod koniec sikania) jest typowym objawem nowotworu i królica powinna być natychmiast poddana badaniu i leczeniu.
• Większość opiekunów królików nie wie, że ich królica może umrzeć przedwczesnie z powodu raka, jesli nie zostanie poddana zabiegowi sterylizacji. Pomóż w edukowaniu opiekunów królików - opowiedz im o ryzyku, skieruj na Uszatą stronę lub na stronę SPK po więcej informacji.
• Chociaż sam zabieg niesie ze sobą pewne niewielkie ryzyko (więcej o zabiegu czytaj tutaj), to jest też wiele aspektów pozytywnych: nie tylko zapobiega rakowi i niechcianym ciążom, ale też zmniejsza agresję, pozwala na trzymanie kilku królików razem, pomaga w nauczeniu królika czystości.

Na podstawie:

• CONDITIONS AFFECTING THE FEMALE REPRODUCTIVE TRACT by Sharon Redrobe BSc (Hons), BVetMed, CertLAS, MRCVS, na stronie internetowej The Rabbit Charity
• Uterine cancer in the doe: What's the story?, Linda Dykes MBBS (Hons) i Owen Davies BVSc MRCVS, poprawione w 2004 przez Dr Linda Dykes and Judith Brown BVM&S MRCVS, na stronie The Rabbit Welfare Fund,
• PetBunny Discussion List: Uterine adenocarcinoma in female rabbits, Laura Tessmer, na stronie www.carrotcafe.com
• Uterine Cancer - na stronie HRS,
• Dideases of the Uterus, w: Textbook of Rabbit Medicine, Fraces Harcourt-Brown, 2002

*Uwaga! jest to medycznie rzecz biorąc kastracja, ze względów kulturowych kastrację u samic nazywa się w Polsce sterylizacją; medyczny termin sterylizacja znacza usunięcie tylko macicy; na Uszatej stronie termin "sterylizacja" jest używany zgodnie ze zwyczajem językowym i oznacza usunięcie macicy i jajników, czyli de facto kastrację; termin kastracja jest używany na oznaczenie kastracji samców